Café Gerechtshof
Dit café is het enige particuliere huis op het Vrijthof. Het noemde eertijds “Met de Geit” en werd uitgebaat door Harie en Jeanne Driesen.
Van Harie is geweten dat hij niets te zeggen had en dus regelmatig via het keldergat moest ontsnappen om “een stapje in de wereld te zetten”.
In 1946 werd het verkocht aan Lex en Netje (geboren Catherina Frisson 1905-1991) Zomers. Zij begon er in winkeltje in “Koloniale Waren Sint-Antonius”en hij, Lex, deed het café. Als “kruidendokter” heeft hij vaak in het café klanten geholpen met pijnlijke aandoeningen.
Op de plaats waar nu het koffiezetapparaat staat was vroeger een geheim kastje waarin de sterke drank verstopt werd.
Na het dodelijke auto-ongeval (bij een uitwedstrijd van de biljartclub was er een botsing met paard en kar) van Lex , samen met 3 andere leden van de biljartclub, werd het winkeltje verenigd met het café en deed Netje alleen verder, tot haar 75ste jaar. Tijdens belangrijke assisenzaken zat het café afgeladen vol. Het was een traditie dat de advocaten gewoon zichzelf bedienden, Netje kon toch niet volgen. Gelukkig kreeg ze al hulp van haar zoon Guy die later de zaak zou verderzetten en ook de biljartclub in stand hield, dit tot 2005.
Eind 2005 nam de huidige eigenaar, Eddy Manet, na een sabbatsjaar het café over.
Tot op heden is dit één van de enige echte stamcafés van Tongeren.
Het Vrijthof
Dergelijke plaatsnaam, “Vrijthof”, in het Frans “Place d’Armes” vind je ook in andere steden.
Een vrijthof is een omheinde plaats, een voorhof van de kerk of een omheinde hof (in middeleeuws Nederlands vrithof). Het is ontstaan uit het oudheidkundige vriten wat begunstigen betekent. Niet te verwarren met een kerkhof (Duits: Friedhof). De huidige Duitse en Nederlandse term hebben weliswaar niet dezelfde betekenis meer, maar wel dezelfde etymologische oorsprong.
Een andere theorie is dat het woord van het Gotische woord Freidjan is afgeleid, hetgeen sparen betekent; een plek waar je onder de bescherming van de kerk stond en dus gespaard werd.
In de 12de eeuw werd het ‘Oud Kerkhof’ aan de
Op het Vrijthof in Tongeren werd in de 12de eeuw een “nieuw kerkhof” aangelegd.
Dit bevond zich aan de zuidkant van de Onze-Lieve-Vrouwekerk werd ter hoogte van het Vrijthof, de Allée Verte en het gerechtshof.
Maar dit werd weer verwijderd in 1824 omdat men toen, via een decreet, verplicht werd de kerkhoven “buiten de wallen” te leggen.
Prins-bisschop Hendrik van Leyen (1146-1164) bouwde een nieuwe bisschoppelijke residentie tegen de zuidelijke omheiningsmuur van het monasteriumaan, tussen de Graanmarkt en de huidige Koppelkist. De tuin van het bisschopshuis, die buiten de omheining van het monasterium lag, maakte het grootste gedeelte van het huidige Vrijthof uit.
Het onderste gedeelte werd aan dit plein toegevoegd na de afbraak van de stedelijke rosmolen.
Aan de noordkant van het Vrijthof bevond zich de Sint-Maternuskapel, gebouwd op de resten van een Romeinse toren van de 4de eeuwse omwalling.
Op 21 augustus 1803 besloot Van de Meer, maire van Tongeren, de Sint-Maternuskapel af te breken om een doorgang voor karren mogelijk te maken va nde Graanmarkt naar Vrijthof. De kapittelschool onderging hetzelfde lot in 1841. De eerste steen van het gerechtshof werd gelegd op 18 oktober 1841.
Bij de aanleg van een waterciternein augustus 1893 ontdekte men de fundering van een Romeinse toren. De fundering kan je nog bekijken aan de trappen voor de basiliek op Vrijthof.
Het Hof Van Assisen
Het hof van assisen, ook wel assisenhof genoemd, werd in 1791 in Frankrijk ingesteld en werd in het gebied dat nu uit België en Nederland bestaat gedurende de Franse overheersing ingevoerd. Het werd in 1816 door Nederland afgeschaft, maar in België, na de onafhankelijkheid, opnieuw ingesteld in 1831.
De geschiedenis van de rechtbanken in België is vrij ingewikkeld, maar wordt vanaf de Belgische Revolutie in 1830, toen we afscheurden van het Koninkrijk der Nederlanden, duidelijker.
tot 1796: Belgische Revolutie
Tot 4 maart 1796 sprak men recht in de Schepenban, gelegen in het Schepenhuis en later het stadhuis te Tongeren.
vanaf 1796: Belgische Revolutie
Tijdens de Franse bezetting werd Maastricht de hoofdplaats van het Département de la Meuse inférieuredat de beide Limburgen omvatte.
1830: Belgische Revolutie
De geschiedenis van de rechtbanken is vrij ingewikkeld.
Voor België wordt deze duidelijker van het begin van de Belgische Revolutie
1831-1832: Maastricht zonder rechtbank
Door de revolutie waren de meeste magistraten gevlucht. De rechtbank van Eerste aanleg van Maastricht zetelde hierdoor in Tongeren.
1834: Tongerse rechtbank officieel
Vanaf 1834 is er officieel sprake van De Rechbank van Eerste Aanleg van Tongeren
1839: Limburg opgesplitst
Limburg wordt opgesplitst in 2 gerechtelijke arrondissementen, namelijk Hasselt en Tongeren.
Hasselt wordt hoofdstad van de provincie op administratief vlak en Tongeren op gerechtelijk vlak. Zo bleef het assisenhof in Tongeren
1841: Eerste steen
Op 18 oktober 1841 werd de eerste steen gelegd van het huidige gerechtshof.
1995: Laatste doodstraf uitgesproken
De laatste Belg die in België ter dood veroordeeld werd was een stadsgenoot. Stephan Peigneux werd veroordeeld voor de moord op zijn vrouw in 1993.
In 2012 keerde hij niet terug uit penitentiair verlof, hij bleef voortvluchtig tot hij in 2015 werd opgepakt in Brazilië, na een vlucht van 2,5 jaar. Deze man was zeer gekend in Tongeren.
2010: Parachutemoord
Een vrouw staat terecht voor de moord op haar liefdesrivale. ZE wordt ervan verdacht de parachute te hebben gesaboteerd, waardoor het slachtoffer te pletter is gestort.
2011: Ronald Janssen
Op dinsdag 20 september 2011 start het proces tegen Ronald Janssen, een meervoudige moordenaar (hij bekende 4 moorden).
Opmerkelijke vrijspraak
In 2011 stond een man terecht voor de moord op zijn zoon. Hij werd vrijgesproken wegens onweerstaanbare drang.
Opmerkelijk: de vele journalisten die steeds op het Vrijthof aanwezig zijn om verslag uit te brengen, waren door het late uur reeds allemaal naar huis toen de de vader als vrij man de trappen van het Hof van Assisen afdaalde. Hij kon in alle rust aan zijn vrijheid beginnen.
2015: Hell's Angels
Een Hells Angel staat terecht voor de vermoedelijke moord op 3 Outlaws: Tongeren was een belegerde stad door de extreme veiligheidsmaatregelen
2018: Renaud Hardy
Renaud Hardy staat terecht voor moord, verkrachting en moordpogingen. Hij wijt dit aan zijn medicatie tegen Parkinson. Sommige media noemden hem daardoor de Parkinsmoordenaar.
